Richting Mtscheta en door naar Signaghi via Gremi
De weg terug van Kazbegi / Stephantsminda richting Tbilisi over de Georgische Militaire Snelweg verliep net als deze heen ging. We zijn op 10 kilometer van de Russische grens geweest maar besloten er niet heen te rijden. De angst dat we een gelijke fout maakten als in Chili met de Argentijnse grens stond ons nog na in het geheugen. En zal niet zo gemakkelijk zijn gegaan hier om terug te komen in het land.
Begin van de middag kwamen we aan in Mtscheta. Dit is de oudste hoofdstad van Georgie, Oost Georgie om precies te zijn. Oude straatjes en midden in natuurlijk weer een klooster. Een grote met een echte vestigingswal er omheen. Volgens de overlevering zou hier in het gewaad van Jezus liggen. Ach, sprookjes zijn altijd leuk om te lezen. Daarvoor waren we op de berg geweest om de Dzjvariklooster te bezoeken met een wijds vergezicht in de vallei te bekijken. Hier was het voor een laagseizoen al aardig druk.
De volgende dag, vandaag dus, op weg naar Sighnaghi. Een dorp bovenop een berg wat een beetje lijkt op Naarden vestiging. Een lange fortwal en daar binnen een dorp met oude gebouwtjes en wegen van kinderkopjes. Een middag in de zon hier doorgewandeld en terrasje gepakt.
De weg er naar toe ging door de bergen met haarspeldbochten maar wel meer ontspannen omdat de Georgiers hier minder gebruik van maken. Een tussenstop was in Gremi. Ook hier weer een klooster in de vorm van een fort maar wel mooi gelegen en gerestaureerd. Het was er rustig wat onbegrijpelijk is omdat deze veel mooier is dan de meeste kloosters die wij gezien hebben tot nu toe. Deze hoek van Georgië met zijn wijnvelden is redelijk ontspannen rijden en ook afwisselend met vlakke velden en bergen. Toch wel een aanrader om Gremi zeker te bezoeken.
Georgisch Militaire snelweg naar Stepantsminda of Stefantsminda of Stephantsminda of Kazbegi
Om 9 uur vertrokken uit Gori. Door een noordelijke wijk waar nog wat restanten zouden moeten liggen van de oorlog met Rusland 10 jaar geleden. Eerlijk gezegd zien wij geen verschil met de rest van het land dus rijden rustig door richting de Georgische Militaire Snelweg. Dit is de mooiste weg van het land dwars door de Caucasus hooggebergte. We stoppen eerst bij een spiegelmeer, wat een stuwmeer is. Het water is redelijk stil waardoor je de bergen erin ziet. Langzaamaan stijgen we en rijden verschillende dorpjes door. Met regelmaat denken we in Afrika te zijn met de vervallen huizen en slechte asfaltwegen. Geen diepe kuilen maar wel scheuren en erg stoffig.
De sneeuw komt steeds dichterbij en vervolgens wordt het meters dik. We stoppen op een uitzichtpunt. Het staaldraad komt door het asfalt van de brug heen. De railing raken we aan en die beweegt lekker mee. We zien wel hoever we komen en lopen de brug verder op om een foto te maken van de besneeuwde bergen en het dal.
Een tweede stop was op een hogere plek en hier kon je op een betonnen plateau staan die boven een klif was geplaatst. Beton? Meer draad. Ook dit overleefd. Toen in een skidorp weer gestopt bij een grote wand met allerlei figuren erop en daaronder allemaal uitzicht punten weer naar de bergen toe. Het is een mooie omgeving. Dit was glibberen en bloedheet. Ondanks de vele sneeuw was het lekker warm.
De weg vervolgde in tussen meters dik sneeuw maar wel goed berijdbaar richting Stepantsminda (Kazbegi). Af en toe een lastig stukje en haarspeldbochten maar de reis verliep voorspoedig. In Stepantsminda aangekomen naar de kerk bovenop de berg; De Drievuldigheidskerk van Gergeti. De rit er naar toe vertellen we nog wel eens maar het uitzicht daar was super! Het klooster lag midden op een bergtop in de sneeuw. Mooi dat we het gedaan hadden maar nooit meer! We eindigde met Sno Kasteel, een soort vierkante schoorsteen die symbolisch is voor de Caucasus. Om aan het eind van de dag in de brandende zon, met besneeuwde bergen om ons heen wat kleur op te doen met een Georgisch biertje.
Terug naar Borjomi en door naar Gori (geboorte stad Stalin)
De lampen op Vardzia zijn inderdaad aan gegaan eergisteren. Gisteren geprobeerd 3 kloosters te bekijken, het stikt er hier van en zijn de Stoepa’s van vroeger Sovjet Unie. Helaas was de eerste, Vanis Kvabebi, niet bereikbaar wegens onverklaarbare reden. Maar de slagboom werd voor onze neus neergehaald. Uit woede zijn wij het fort Tmogvi maar gaan bezoeken. 1 van de best bewaard gebleven volgen hun zelf. Het tweede klooster was Sapara. Lag in een kloof in het groen. De bouw was net als alle andere maar de omgeving erg mooi. Wij vragen ons alleen af hoe het hier zal gaan wanneer het toerisme echt losbarst. De weg er naar toe is netjes maar erg smal. En bij het klooster staat al een slagboom. Maar hoe een bus hier moet keren? Wij zijn er gelukkig al geweest….. Het laatste klooster was Zarzma, in een onooglijk klein dorp en gesloten voor alles. Volgens ons zelfs de monniken. Op naar Borjomi en Golden Tulip.
Wat een drama hotel. Te duur en niet GT waardig. 2 Mojito niet beschikbaar na 2 telefoontjes van de barman, nadat we hem hangend achter de bar vandaan getrokken hadden. 2 bier vervolgens bij het diner in het restaurant bleken er na 20 minuten niet meer te zijn. In de bar beneden overigens wel maar dat zijn 2 verschillende locaties, behalve als je met creditcard wil betalen, dan rent de ober naar beneden. En het eten kwam 30 minuten na elkaar. Dit kwam door de drukte met Room service. Tot slot was dit ons aller duurste maar ook kleinste kamer zonder enig uitzicht. Faciliteiten waren aanwezig in een kamer maar in vergelijking met andere hotels zwaar overgewaardeerd. We hebben er wel lekker om zitten lachen hoe anders wij het allemaal geleerd hebben. Borjomi is een bezoek niet waard.
Vandaag naar Gori, de geboorte stad van Stalin. Onderweg eerst Uplistshike (wij noemen deze tongenbreker “oploskoffie”) bezocht. Ruïnes van een rotsstad uit de ijzertijd. Lag mooi in een berg met uitzicht over de vallei waar Gori in ligt. Nog restanten zichtbaar van uitgehakte ornamenten. En het weer was weer geweldig dus rustig aan gedaan. Op de terugweg langs Ateni Sioni. Dit klooster lag ook weer mooi in een kloof maar aangezien je niets mocht, lange broeken aan, hoofdoek op, camera uit en nog meer, vonden we een bezoek aan het complex na zoveel kloosters niet nodig.
Aan het eind van de dag een bezoek gebracht aan het Stalin museum in Gori. Het is ons nog onduidelijk of ze trots zijn op hun voormalig leider (dictator?). Maar het museum pakt groots uit met voor het grote gebouw het geboortehuis van Stalin onder een afdak. En binnen in het museum zijn geschiedenis met alle cadeau’s die hij heeft gekregen tot een replica van zijn graftombe en kantoor in het Kremlin. Ook een kleine impressie van de oorlog 10 jaar geleden. Door het park wat voor het museum ligt liepen wij richting ons hotel om morgen de bergen van Kasbegi in te gaan, richting de Russische grens.
Borjomi en Vardzia; grotstad
Doordat we gisteren verder door waren gereden dan eerst gepland konden we vandaag rustig aan doen. Na het ontbijt tussen alle opgedirkte Russen in Borjomi Palace vertrokken we naar 1 van de belangrijkste bezienswaardigheden van het land. De rit naar Vadzia verliep ontspannen. En de paar opgefokte wielen bestuurders (bijna van iedere wagen ontbreekt er wel een bumper) lieten we rustig voorbij gaan. Een mooie rit door de groene bergen van de lage Caucasus, langs de rivier de Koera. Het was droog en de lucht klaarde al meer op. Tegen de middag bereikten wij de rotsstad Vardzia. Eeuwen geleden, rond 1185 na Christus, in de berg uitgehakt door monniken. Compleet met klooster. Door een aardbeving is de voorkant van de stad afgeslagen waardoor het nu allemaal gaten in de rotswand zijn. Het klooster is uiteraard behouden gebleven. Door de gehele stad kon rond gelopen worden. Ook is er een waterpoel in de berg waar helende krachten aan toe worden bedeeld. De omgeving is zeer mooi, zie ook de foto’s. In de middag hebben we langs de rivier geluncht en voor het eerst 10 stuks Chinkali geprobeerd. Een deeg pakketje opgevouwen alsof het een grote knoflookbol is, gevuld met vlees-, champignon- of kaasragout. Totaal inclusief drankjes toch wel € 5,00.
Ons hotel, of beter gezegd Resort, heeft uitzicht op de bergen en Vardzia. In de middag hebben we op het terras genoten van de zon en een Georgisch biertje. En moesten ons inhouden om voor € 1,50 niet nog een halve liter te bestellen. Wij wachten rustig af tot de avond en de lampen van Vardzia aan gaan.
Batumi
Batumi is zon overgoten. We hebben onze slippers nog gewoon in de koffer maar ook geen korte broeken meegenomen. We waren voorbereid op het klimaat. De gehele ochtend hebben we gelopen over de 6 kilometer lange boulevard. Vol met beelden, fonteinen, gebouwtjes en de speeltjes van Saakasjvili, de vorige president van Georgië. Net als in Tbilisi heeft hij hier in Batumi hoge architectonische gebouwen neergezet. Hij had een obsessie voor deze bijzondere hobby. Hier staat een flat met een draaimolen erin die het nog nooit heeft gedaan. Daarnaast wordt het gebouw ook nog verbouwd. De Alfabet toren is leuk maar heeft geen enkele nut anders dan een hoog restaurant met wat uitkijk over de stad. Dat hebben wij vanuit ons hotelkamer ook. De pleinen staan hier vol met mooie oude gebouwen en op het Europaplein is oud en nieuw in de oude stijl opgetrokken. Ga je iets verder Batumi in zie je de armoede volop. Groot contrast met de kant aan de Zwarte zee waar de boulevard is. Aan de zuidkant wordt volop de lucht in gebouwd. Over een paar jaar zal het een totaal andere stad zijn met de plannen om ook in het oudere deel de kavels te ontwikkelen.
De stad bestaat verder uit veel eenrichting straatjes met af en toe een brede doorgaande weg waar je op moet passen niet overreden te worden. Op een voetganger oversteekplaats stopte een auto om ons over te laten. Wij waren nog geen seconde aan de overkant of een andere debiel scheurde de gestopte auto als een gek voorbij ons net niet rakend. De inwoners hier moet je minimaal 1 wiel geven en er ontstaat kortsluiting in de enige hersencel die ze bezitten. Op het voetpad werden we ook al omzeild door een slingerende opgevoerde step. De Georgier is vast heel gastvrij maar kunnen dit zeer goed verhullen door je kortaf en niet aan te kijken bij het afrekenen en teruggeven (smijten) van je creditcard. Toerisme is in opkomst hier. Wij zullen het niet aanprijzen of moeten nog even wennen aan de algemene omgangsvormen, uitzonderingen daar gelaten. Het land is wel afwisselend in bergen en platteland.
De volgende dag, vandaag dus, zijn wij in een keer doorgereden naar het bergdorp Borjomi (kan je op heel veel manieren schrijven, bijvoorbeeld Bordzjomi). Het weer liet het toe om een nationaal park met wijds uitzicht niet te bezoeken onderweg. Borjomi is een klein dorp gespleten door de rivier de Koera in de Borjomi kloof.
Motsameta en Gelati kloosters en richting Batumi
Nadat we geslapen hebben in het bed van de prins van Georgie, het hotel was het huis van de koning begin vorige eeuw, kregen we in het over de top kitsche hotel Edemi een zeer uitgebreid ontbijt. Voldoende voor 6 mensen.
De dag ging verder met het bezoek aan 2 kloosters, Gelati en Motsameta, waarvan de eerste 1 op de Unesco erfgoedlijst staat. Deze was helaas in restauratie en met stijgers omgeven. Eerlijk gezegd vonden wij Motsameta mooier en in een mooiere omgeving. Gelati stond iets in de bergen en meer in het dorp en Motsameta op de berg met rondom kliffen en een rivier. De laatste was van binnen minder indrukwekkend en veel kleiner dan Gelati.
Eind van de ochtend de 200 kilometer naar Batumi gereden en onze medeweggebruikers zwaar gefrustreerd om ons heen laten scheuren. We hebben heel wat meegemaakt maar hier maken ze bumperkleven tot een nationale sport. 1 maal zijn wij maar aan de kant gegaan om er iemand langs te laten. Wat een mafketels hier. Door de bergen is het rustiger en gedragen ze zich iets beter, deze wegen zoeken wij maar zoveel mogelijk uit. Is een leukere omgeving ook nog.
Batumi is gehuld in regenwolken. Dus wij genieten van ons uitzicht op 12 hoog in de kloktoren om morgen, wanneer de voorspelling aangeeft dat het droog wordt, de Las Vegas van de Caucasus te verkennen.
Vertrek uit Tbilisi via Katshki Pilaar naar Kutaisi
Het valt ons op dat er veel Duitse teksten op busjes en vrachtwagens staan. Toevallig ook 1 van een Nederlands bouwbedrijf. Zo ook zagen we in Tbilisi een Duitse ambulance die aan Griekenland was geschonken aan een ziekenhuis en weer gedoneerd aan een Georgisch tehuis. Sympathiek in tijden van crisis……
Vanochtend vertrokken we in een licht sneeuwbuitje de hoofdstad. Na bijna 200 meter hadden we al bijna een taxi in onze huurauto. Ze gaan gewoon rijden en zien dan wel blijkbaar. Veel bumpers doen het ook niet meer op de auto’s. Ze rijden hier echt als gekken in de stad. Komen gewoon op je weghelft en remmen als het niet nodig is. Dit hebben wij nog nooit gezien.
Buiten Tbilisi is het een oase van rust. Helaas regent het nog wel en het landschap is ook niet erg bijzonder. Maar het verkeer verloopt redelijk soepel. Onze eerste en enige stop van de dag is Katshki Pilaar. Een 40 meter hoge kalksteen monoliet waarop een kerk is gebouwd. Een monnik bewoond dit en komt maar 1 of 2 keer per week naar beneden voor voedsel.
De weg er naar toe was kronkelig door de bergen van de Caucasus en wegen bedekt met sneeuw. Ook een flink stuk waar veel industrie was waaronder hout. Onze witte Renault Duster is ondertussen flink zwart door deze rit en het vuil dat de vrachtwagens achterlaten. In Kutaisi waar wij nu zijn is het weer al iets beter, droog en wat warmer, liefst 15 graden.
De verkenning van Georgië begint in Tbilisi
Vlucht zonder vertraging naar Tbilisi verliep zeer rustig. 8 graden wat wij al verwachten. Binnen een kwartier waren we door de douane heen. Wel nadat wij “1 voor 1!” bij de beambte ons paspoort moesten laten zien, werd ons “vriendelijk” verteld.
De chauffeur van ons hotel stond netjes bij de uitgang van het vliegveld te wachten. Dit bleek een acteur in Georgie te zijn. Maar omdat er geen werk is, is hij gids geworden. Tijdens de rit naar het centrum van Tbilisi verteld hij over de geschiedenis, de spanning met Rusland en wat er te zien is in het land. Ook wat er gegeten moet worden wanneer we in Batumi zijn.
Om 19.00 uur zijn we in ons hotel en gaan eerst wat eten met een Mojito aan de zijlijn op het dakterras. Koud, maar door de heaters toch enigszins aangenaam.
Na het eten een klein rondje centrum om de verlichte gebouwen te bekijken, die ineens uitgaan. Heel het park aarde donker. Fijn! Blijkt de volgende dag dat het Earthhour was. Oké, vanavond een 2e kans.
De volgende ochtend in de droogte, mieser, droogte, mieser enzovoorts een rondje Tbilisi gedaan. Begonnen met de kabelbaan naar het Narikali fort en Moeder van Georgie (standbeeld van een vrouw in ridderkostuum). Hier een mooi uitzicht over de hele stad. Vervolgens verder weer in de stad naar de Sulfaat baden wat stenen bollen in een park zijn. Daaronder is een thermaalbad gemaakt.
Na een lunch de binnenstad en westkant van Tbilisi verkend. Via het Vrijheidsplein naar het Georgisch Parlement. Hier zijn 2 vaders in hongerstaking in verband met de moorden op hun zoons en het, blijkbaar, niet vervolgen van de daders.
Tbilisi is een zeer overzichtelijke stad die eenvoudig te verkennen is. Heel veel oude, vervallen, gebouwen afgewisseld met zeer moderne architectuur. Het heeft wel wat maar voor ons is 1 dag voldoende.
